در سال‌های اخیر با پیشرفت و توسعه شبکه‌های ارتباطی و افزایش نیاز به سرعت‌های بالای انتقال داده، فیبر نوری مالتی مود (Multimode Fiber) به گزینه‌ای محبوب و مقرون به صرفه تبدیل شده است. از اولین نوع فیبر OM1 تا فیبر OM5 که جدیدترین نسل فیبرهای مالتی مود محسوب می‌شود، تفاوت‌ها و بهبودهای بسیاری برای افزایش کارایی و سرعت انتقال داده‌ها ایجاد شده است. در این مقاله با معرفی انواع فیبر مالتی مود و بررسی تفاوت‌های آن‌ها، به شما کمک می‌کنیم تا بتوانید نوع مناسب فیبر را بر اساس نیاز و کاربرد خود انتخاب کنید.


فیبر نوری مالتی مود چیست؟

فیبر نوری مالتی مود نوعی کابل فیبر نوری است که برای انتقال داده در مسافت‌های کوتاه، مانند محیط‌های داخلی و ساختمان‌ها، استفاده می‌شود. این فیبر با داشتن یک هسته بزرگ‌تر (عموماً به قطر ۵۰ یا ۶۲.۵ میکرون) نسبت به فیبر نوری سینگل مود، امکان عبور چندین حالت نوری را به‌طور همزمان فراهم می‌کند. از این رو، مالتی مود به کاربران اجازه می‌دهد تا داده‌های بیشتری را در واحد زمان از طریق هسته فیبر انتقال دهند.


مالتی مود بیشتر در مراکز داده و شبکه‌های سازمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع فیبر قادر است داده‌ها را در سرعت 10Gbps در فواصل تا 550 متر منتقل کند و در سرعت‌های پایین‌تر مانند 100Mb/s مسافت‌های طولانی‌تری تا 2 کیلومتر را پشتیبانی می‌کند. با پیشرفت در فناوری و تولید نسل‌های جدید فیبر نوری، ظرفیت و برد فیبرهای مالتی مود به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است.


بررسی انواع فیبر نوری مالتی مود OM1 تا OM5

از سال ۱۹۸۹ با معرفی OM1 تا سال ۲۰۱۴ که OM5 عرضه شد، هر نسل از فیبرهای مالتی مود با بهبودهای ویژه‌ای ارائه شده است. در ادامه، به بررسی جزئیات هر نوع می‌پردازیم:


OM1

OM1 اولین نسل از فیبرهای مالتی مود است که با یک روکش نارنجی‌رنگ و هسته‌ای به قطر ۶۲.۵ میکرون شناخته می‌شود. این نوع فیبر قادر به پشتیبانی از 10Gbps تا مسافت ۳۳ متر و برای کاربردهای اترنت 100 مگابیت مناسب است. OM1 معمولاً از منابع نوری LED استفاده می‌کند و برای کاربردهایی که کابل‌کشی طولانی نیاز است، ولی کابل‌های مسی نمی‌توانند آن را پشتیبانی کنند، بسیار مناسب است.


OM2

فیبر OM2 نیز با روکش نارنجی و هسته‌ای کوچک‌تر به قطر ۵۰ میکرون ارائه می‌شود. این فیبر به‌طور معمول در کاربردهای اترنت 1Gbps مورد استفاده قرار می‌گیرد و از سرعت 10Gbps تا مسافت ۸۲ متر پشتیبانی می‌کند. این فیبر نیز از منابع نوری LED بهره می‌برد.


OM3

فیبر OM3 به‌طور خاص برای تجهیزات نوری مبتنی بر لیزر طراحی شده و دارای روکش آبی (آکوا) است. این نوع فیبر با هسته ۵۰ میکرونی، از سرعت 10Gbps تا ۳۰۰ متر پشتیبانی می‌کند و می‌تواند 40Gbps و 100Gbps را تا ۱۰۰ متر نیز پشتیبانی کند. با این حال، اترنت 10Gbps پرکاربردترین سرعت برای OM3 است.


OM4

فیبر OM4 نیز دارای روکش آبی رنگ (آکوا) مشابه با OM3 است؛ با این تفاوت که برای ارتباطات لیزری VCSEL بهینه‌سازی شده است. این فیبر می‌تواند تا 550 متر در سرعت 10Gbps، و تا 150 متر در سرعت‌های 40 و 100Gbps را پشتیبانی کند. همچنین، روکش بنفش نیز برای فیبر OM4 در برخی موارد مشاهده می‌شود که برای جلوگیری از تداخل با OM3 کاربرد دارد.


OM5

OM5 جدیدترین نوع فیبر مالتی مود است و با روکش سبز لیمویی شناخته می‌شود. این فیبر که به نام WBMMF (فیبر مالتی مود با پهنای باند گسترده) نیز شناخته می‌شود، از چندین کانال WDM در محدوده طول موج ۸۵۰ تا ۹۵۳ نانومتر پشتیبانی می‌کند. هر کانال در این فیبر می‌تواند حداقل سرعت 28Gbps را منتقل کند.


تفاوت‌های فیبرهای مالتی مود

تفاوت‌های اصلی بین انواع فیبر مالتی مود شامل قطر هسته، رنگ روکش، منبع نوری و پهنای باند است که تأثیر مستقیم بر سرعت و برد انتقال داده دارد. فیبرهای مالتی مود با قطر هسته بزرگتر و ظرفیت بالاتر بهینه شده‌اند تا بتوانند حجم بیشتری از داده‌ها را در مسافت‌های کوتاه‌تر منتقل کنند. در جدول زیر، حداکثر برد انتقال هر فیبر در سرعت‌های مختلف مقایسه شده است:


OM1: تا 33 متر در 10Gbps

OM2: تا 82 متر در 10Gbps

OM3: تا 300 متر در 10Gbps و 100 متر در 40/100Gbps

OM4: تا 550 متر در 10Gbps و 150 متر در 40/100Gbps

OM5: قابلیت پشتیبانی از چند کانال WDM در سرعت‌های بالا

مزایای فیبر مالتی مود نسبت به سینگل مود

فیبر سینگل مود برای انتقال داده در فواصل طولانی‌تر با پهنای باند بیشتر کاربرد دارد، اما هزینه نصب و نگهداری آن نسبتاً بالا است. از طرف دیگر، فیبر مالتی مود با داشتن قطر هسته بزرگ‌تر و قیمت کمتر، انتخاب مناسبی برای کاربردهای سازمانی و مراکز داده با فاصله‌های متوسط است. همچنین، تجهیزات مرتبط با فیبر مالتی مود مانند کانکتورها و آداپتورها نیز هزینه کمتری نسبت به فیبر سینگل مود دارند.


به دلیل ظرفیت بالا و عملکرد مناسب، فیبر مالتی مود به‌طور گسترده در شبکه‌های داخلی ساختمان و زیرساخت‌های مراکز داده به کار می‌رود. این فیبر قادر است انواع پروتکل‌های انتقال داده مانند اترنت و اینفینی‌بند (Infiniband) را پشتیبانی کند، بنابراین می‌توان از آن به عنوان زیرساخت اصلی یک سری از برنامه‌های ارزشمند شبکه استفاده کرد.


انتخاب فیبر مناسب برای کاربردهای مختلف

فیبر مالتی مود با هزینه کمتر، نصب و نگهداری آسان‌تر، و توانایی پشتیبانی از پهنای باند بالا، به‌ویژه برای کاربردهای تا مسافت ۵۰۰–۶۰۰ متر، انتخابی بهینه برای شبکه‌های سازمانی و مراکز داده است. با این حال، در مسافت‌های طولانی‌تر و نیاز به پهنای باند بسیار بالا، فیبر سینگل مود همچنان گزینه‌ی بهتر خواهد بود. در نهایت، انتخاب فیبر مناسب بسته به نیاز کاربرد، فاصله انتقال داده، و بودجه‌ی شبکه انجام می‌شود.


برای اطمینان از انتخاب فیبر مناسب، توجه به نکات زیر ضروری است:

نوع کاربرد: برای کاربردهای داخلی و مسافت‌های کوتاه، مالتی مود مناسب‌تر است.

فاصله انتقال: اگر فاصله بین تجهیزات زیاد است، باید به دنبال فیبرهای سینگل مود با برد بیشتر باشید.

سرعت انتقال: هر نوع فیبر مالتی مود یک محدوده سرعت و برد مشخص دارد؛ بنابراین انتخاب نوع مناسب فیبر با توجه به سرعت مورد نیاز اهمیت زیادی دارد.

با این اطلاعات، شما اکنون می‌توانید به درستی فیبر مالتی مود مناسب خود را بر اساس نیاز و کاربرد مورد نظر انتخاب کنید و از عملکرد بهینه و مقرون‌به‌صرفه آن بهره‌مند شوید.